Nationaal Monument Plein 1813

Den Haag speelde een belangrijke rol  bij de stichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1813. Na de overwinning op Napoleon en het wegtrekken van de Franse troepen werd in Den Haag door het befaamde driemanschap, Van Hogendorp, Van Limburg Stirum en Van der Duyn van Maasdam, de terugkeer van Willem Frederik, de prins van Oranje, naar Nederland voorbereid.

Op 30 november 1813 zette de prins van Oranje voet aan wal op het strand van Scheveningen. Het is dan ook niet vreemd dat in Den Haag en Scheveningen verschillende gedenktekens zijn opgericht die verwijzen naar de historische gebeurtenissen van 1813.



On-Nederlands groot
Het meest in het oog springende is echter het Nationaal Monument op Plein 1813, gelegen op het kruispunt van de Alexanderstraat en de Sophialaan in de chique wijk Willemspark. Met zijn hoogte van 22 meter een monument van bijna on-Nederlandse proporties.

Het Nationaal Monument werd in 1869 onthuld en is gemaakt door de Belgische beeldhouwers Jacques en Joseph Jaquet. Op een enorm voetstuk staan vier beelden en een beeldengroep. Boven op staat de Nederlandse Maagd als symbool van de Nederlandse onafhankelijkheid die in 1813 werd hersteld. Gebroken ketenen aan haar voeten verwijzen naar bevrijding van de Franse overheersing en in haar hand houdt zij een pijlenbundel, van ouds het symbool van de Nederlandse eenheid.



Het verhaal van 1813 verbeeldt
Het niveau onder de Nederlandse maagd verbeeldt het verhaal van 1813 aan de hand van de hoofdrolspelers. Aan de voorkant: Willem Frederik, Prins van Oranje, de eerste koning van Nederland. Hij is afgebeeld op het moment dat hij de eed aflegt op de grondwet op 30 maart 1814, als soeverein vorst. Pas een jaar later, op 16 maart 1815, zou Willem de titel Koning der Nederlanden aannemen. Aan de achterkant, richting Javastraat: het driemanschap. Aan de zijkanten van het Monument bevinden zich beelden van vrouwenfiguren die de Religie (links) en de Geschiedenis (rechts) uitbeelden.



Gedoe
De plannen voor de oprichting van een gedenkteken voor de omwenteling van 1813 dateren van 1863. In dat jaar was het een halve eeuw geleden dat de prins van Oranje aan land kwam bij Scheveningen en de Nederlandse onafhankelijkheid werd hersteld. De regering koos ervoor om geen viering te organiseren. Men wilde Frankrijk niet voor het hoofd stoten. Een groep particulieren nam toen het heft in eigen hand en schreef een prijsvraag uit voor het ontwerp van een gedenkteken.



Uiteindelijk werd in 1864 gekozen het ontwerp van Koelman en van der Waeyen Pieterszen, dat echter slechts ten dele werd uitgevoerd. De uitwerking van het ontwerp zorgde voor zoveel strubbelingen dat uiteindelijk niet Koelman, maar Joseph Jaquet, een Belg, de beelden zou vervaardigen. Na deze moeizame ontstaansgeschiedenis werd op 17 november 1869 het Nationaal Monument Plein 1813 onthuld door prins Frederik in aanwezigheid van koning Willem III.

Plein 1813
Willemspark, Den Haag

Foto's Albert van den Boomen

Reageer op dit artikel

Mail de redactie

Deel dit artikel!